Polityka Ochrony Małoletnich w S.C.D.Z. Medicina sp. z o.o. („Medicina”)
14.08.2024
I. Cel Polityki
Niniejsza Polityka jest elementem Standardów Ochrony Małoletnich, które zostały wprowadzone Ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606), na mocy której do Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 560, „Ustawa”), wprowadzono Rozdział 4b „Standardy ochrony małoletnich”.
Polityka ma na celu usystematyzowanie zasad ochrony Małoletnich w Medicina, wskazanie personelowi Medicina odpowiedniej ścieżki postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia Małoletnich oraz wzmocnienie poczucia odpowiedzialności za reagowanie na wszelkie objawy krzywdzenia Małoletnich.
II. Definicje
Personel lub Członek Personelu – osoba zatrudniona w Medicina bądź współpracująca z Medicina na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, wolontariusz, praktykant, stażysta;
Zarząd Spółki – organ uprawniony do reprezentacji Medicina oraz zarządzający Medicina;
Małoletni - każda osoba do ukończenia 18. roku życia;
Opiekun Małoletniego – osoba uprawniona do reprezentacji małoletniego, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny;
Zgoda rodzica Małoletniego – zgoda co najmniej jednego z rodziców Małoletniego/opiekunów prawnych (w przypadku spraw istotnych dla Małoletniego przy braku porozumienia między rodzicami małoletniego należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny);
Ochrona Małoletnich – działania podejmowane w związku z powzięciem podejrzenia krzywdzenia Małoletnich w jakiejkolwiek formie, mające na celu ochronę Małoletnich
Krzywdzenie Małoletniego – każde działanie osoby dorosłej, innego Małoletniego bądź społeczności, które ma szkodliwy wpływ na zdrowie, rozwój fizyczny bądź psychiczny Małoletniego.
Przemoc Fizyczna – wszelkie przejawy fizycznego krzywdzenia Małoletniego, bez względu na cel takich zachowań; obejmują wszelkie zachowania, w których użyta jest siła fizyczna i w wyniku których Małoletni doznaje bólu lub dyskomfortu, nawet niewielkiego.
Zaniedbanie – nie zapewnianie odpowiednich warunków do rozwoju Małoletniego w sferze zdrowotnej, edukacyjnej i emocjonalnej, w tym w szczególności: brak zapewnienia odpowiedniego odżywiania, schronienia i bezpieczeństwa, w ramach środków dostępnych rodzicom lub opiekunom, i w następstwie powodujące lub mogące powodować uszczerbek na zdrowiu Małoletniego lub zaburzenie rozwoju psychicznego, moralnego lub społecznego. Wyróżnia się zaniedbanie fizyczne (ekonomiczne, zdrowotne), emocjonalne, edukacyjne (intelektualne).
Przemoc seksualna lub wykorzystywanie seksualne Małoletniego – włączanie Małoletniego w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między Małoletnim a dorosłym lub Małoletnim a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby.
Przemoc Emocjonalna – każdy akt powodujący naruszenie godności osobistej Małoletniego, ukierunkowany na wyrządzenie krzywdy, tj. m.in. poniżanie, krytykowanie, obrażanie, upokarzanie lub ośmieszanie małoletniego, brak odpowiedniego wsparcia i uwagi. Przemoc emocjonalna może polegać na mówieniu małoletniemu, że jest bezwartościowe, niekochane i nieodpowiednie. Może obejmować nie dawanie małoletniemu możliwości wyrażania swoich poglądów, celowe uciszanie go lub “wyśmiewanie” tego, co mówi lub jak się lub jak się komunikuje. Przemoc emocjonalna często występuje jako wzorzec celowego, długotrwałego, powtarzającego się nie fizycznego zachowania w ramach relacji zróżnicowanych pod względem władzy. Przemoc emocjonalna może obejmować zastraszanie – w tym zastraszanie w Internecie poprzez sieci społecznościowe, gry online lub telefony komórkowe - również przez rówieśników małoletniego.
Przemoc Domowa – jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
Procedura „Niebieskie Karty” – oficjalna procedura, której celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej, ale także współpraca przedstawicieli różnych instytucji i podmiotów, które są zobowiązane do reagowania w przypadku uzyskania informacji o wystąpieniu przemocy domowej.
III. Wymogi Standardów Ochrony Małoletnich przy rekrutacji w Medicina
1. Podczas rekrutacji personelu do Medicina bierze się pod uwagę m.in. wykształcenie, uprawnienia, kwalifikacje zawodowe, przebieg dotychczasowego zatrudnienia kandydata/kandydatki oraz stosunek do wartości i misji Medicina oraz do ochrony praw Małoletnich oraz do zapewnienia im szacunku i bezpieczeństwa.
2. Każdy kandydat/kandydatka do pracy lub współpracy w jakiejkolwiek formie (umowa cywilnoprawna, wolontariat, praktyka zawodowa, staż itp.) podlega weryfikacji w publicznym Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
3. Kandydat/kandydatka do pracy na stanowiskach z bezpośrednim kontaktem z Małoletnimi ma obowiązek dostarczyć:
(i) informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego;
(ii) jeżeli kandydat/kandydatka ma obywatelstwo innego państwa niż Polska, ma obowiązek przedstawić informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi lub innej podobnej informacji lub oświadczenia;
(iii) oświadczenie o państwie lub państwach, w których kandydat/kandydatka zamieszkiwał w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Polska i państwo obywatelstwa razem z informacją z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi lub innej podobnej informacji lub oświadczenia.
4. Medicina załącza dokumenty wymienione w ust. 3 pkt (i) (iii) powyżej do akt osobowych Członków Personelu mających bezpośredni kontakt z Małoletnimi.
5. Medicina nie zatrudni kandydata/kandydatki do wykonywania obowiązków na stanowiskach z bezpośrednim kontaktem z Małoletnimi, jeżeli z dokumentów wymienionych w ust. 3 pkt (i) (iii) powyżej wynikać będzie, że nie powinien on pracować z Małoletnimi.
IV. Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka oraz symptomy krzywdzenia Małoletnich
1. Personel Medicina w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia Małoletnich i w razie powzięcia podejrzenia krzywdzenia Małoletnich podejmuje działania zgodnie z obowiązującą w Medicina Procedurą Interwencji.
2. Czynniki ryzyka związane z Małoletnim, jego rodziną i środowiskiem to w szczególności:
- okoliczności narodzin – przedwczesne narodziny, niska masa urodzeniowa, urodzenie w okresie mniej niż 18 miesięcy od poprzedniego porodu matki;
- wiek – młodsze dzieci są bardziej narażone na krzywdzenie ze strony opiekunów;
- płeć – przypadki wykorzystywania seksualnego częściej dotyczą dziewczynek;
- niepełnosprawność, choroby przewlekłe, choroby psychiczne;
- samotne rodzicielstwo, rodziny zastępcze, inne dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych;
- doświadczanie przemocy przez rodziców Małoletniego, przemoc wobec innych członków rodziny;
- uzależnienia rodziców Małoletniego, nieodpowiednie metody wychowawcze;
- izolacja społeczna, deprywacja, ubóstwo, przemoc, patologia w środowisku zamieszkania rodziny Małoletniego.
3. Do czynników ryzyka występujących podczas udzielania świadczeń zdrowotnych należy m.in.:
- potencjalne sytuacje ryzyka: badanie Małoletniego, bez obecności innej osoby dorosłej – innego członka personelu lub rodzica/opiekuna, samodzielne wykonywanie czynności higienicznych przy małoletnim w tym mycie przed zabiegiem operacyjnym;
- niezgłaszanie zachowań, które mogą naruszać dobro małoletniego i pozwalanie na niezgłaszanie niepokojących praktyk;
- niezwracanie uwagi na potrzeby małoletniego np. wymuszanie ćwiczeń fizjoterapeutycznych, mimo wyraźnego sprzeciwu;
- używanie agresywnego, wulgarnego języka, obrażanie innych członków personelu medycznego lub obrażanie rodzica/opiekuna;
- nieodpowiednie relacje małoletni-dorosły – nadużywanie pozycji autorytetu;
- dyskryminowanie i nierówne traktowanie;
- dbanie o reputację i unikanie skandali prowadzące do przemilczenia incydentów;
- nieznajomość procedur i wytycznych.
4. Symptomy krzywdzenia Małoletnich
NADUŻYCIA FIZYCZNE
Wskaźniki fizyczne:
zadrapania
ślady ugryzień lub siniaki
oparzenia, np. papierosowe
nieleczone urazy
złamane kości
Wskaźniki behawioralne:
zmęczenie, bezradność
słabe relacje z rówieśnikami
niskie poczucie własnej wartości
kompulsywne kradzieże, żebranie
NADUŻYCIA EMOCJONALNE
Wskaźniki fizyczne:
nagłe zaburzenia mowy
moczenie i brudzenie łóżka
oznaki samookaleczenia
słabe relacje z rówieśnikami
Wskaźniki behawioralne:
zachowanie wymagające uwagi
kołysanie, ssanie kciuka
strach przed zmianami
chroniczna ucieczka
ZANIEDBYWANIE
Wskaźniki fizyczne:
ciągły głód
narażenie na niebezpieczeństwo, brak nadzoru
nieodpowiednie/niewłaściwe ubranie
niedostateczna higiena
nieleczone choroby
Wskaźniki behawioralne:
zmęczenie, bezradność
słabe relacje z rówieśnikami
niskie poczucie własnej wartości
kompulsywne kradzieże, żebranie
NADUŻYCIA SEKSUALNE
Wskaźniki fizyczne:
małoletni może skarżyć się na bolesność, ból lub
krwawienie w swoich "częściach intymnych"
składanie propozycji seksualnych dorosłym
lub innym dzieciom
ból przy oddawaniu moczu
trudności w chodzeniu lub siedzeniu
anoreksja/bulimia
nadużywanie substancji psychoaktywnych/narkotyków
Wskaźniki behawioralne:
depresja
nieodpowiedni język i/lub wiedza seksualna
nieadekwatna do wieku
składanie propozycji seksualnych dorosłym
lub innym dzieciom
niska samoocena
strach przed ciemnością
niechęć do zbliżania się do kogokolwiek
5. Personel Medicina stale monitoruje sytuację i dobrostan Małoletnich.
6. Personel Medicina jest szkolony przez podmiot wyspecjalizowany w szkoleniach z zakresu identyfikacji symptomów przemocy wobec Małoletnich co najmniej raz w roku.
V. Realizacja ochrony Małoletnich – osoby odpowiedzialne
1. Za wdrożenie i efektywną realizację niniejszej Polityki odpowiedzialny jest Zarząd Medicina.
2. Za zapewnienie realizacji wytycznych w zakresie rekrutacji personelu Medicina opisanych w pkt III powyżej odpowiedzialny jest Dział Kadr.
3. Za podejmowanie działań prawnych polegających na wszczynaniu Procedury Niebieskie Karty, składaniu zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz wniosków o wgląd w sytuację rodziny odpowiedzialny jest Zarząd Medicina oraz Dział Prawny.
4. Za natychmiastowe powiadomienie służb, w tym Policji, w przypadkach szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa Małoletnich odpowiedzialny jest każdy członek Personelu Medicina, który poweźmie podejrzenie Krzywdzenia Małoletniego.
5. Za zgłaszanie wszystkich przypadków podejrzenia Krzywdzenia Małoletnich Osobom Przełożonym poprzez wypełnianie Kart Interwencji odpowiedzialny jest każdy członek Personelu Medicina, który poweźmie podejrzenie Krzywdzenia Małoletniego.
6. Za przekazanie odpowiednio wypełnionych Kart Interwencji Zarządowi Medicina z rekomendacją co do dalszych czynności odpowiedzialne są Osoby Przełożone wskazane w pkt VII poniżej.
VI. Postępowanie w przypadkach szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa Małoletnich
W przypadkach szczególnie niebezpiecznych dla życia Małoletniego, członek Personelu Medicina, który poweźmie o tym informację, powinien niezwłocznie wezwać do Placówki odpowiednie służby, np. policję, dzwoniąc pod numer 997 lub 112. Taką sytuacją będzie np. agresywne zachowanie Opiekuna, Opiekun pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających czy też Dziecko poniżej 8 lat, które przyszło do Placówki samo. Za poinformowanie służb jest odpowiedzialny członek personelu Medicina, który jako pierwszy powziął informację o zagrożeniu.
VII. Karty interwencji
1. Każdy członek personelu Medicina, który poweźmie podejrzenie Krzywdzenia Małoletniego, niezależnie od realizacji obowiązku wezwania odpowiednich służb w przypadku szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa o którym mowa w pkt VI powyżej, zobowiązany jest zgłosić ten fakt Osobie Przełożonej poprzez wypełnienie Karty Interwencji oraz poprzez przekazanie wypełnionej Karty Interwencji w formie pisemnej lub skan w formie wiadomości e-mail.
2. W przypadku Lekarzy i Pielęgniarek osobą przełożoną jest Dyrektor Medyczny, w przypadku personelu administracyjnego osobą przełożoną jest Kierownik Placówki/Działu.
3. Wszelkie Objawy krzywdzenia Małoletniego należy ponadto opisać w dokumentacji medycznej Małoletniego, jeżeli jest on Pacjentem Medicina.
4. Osoba Przełożona niezwłocznie po otrzymaniu Karty Interwencji analizuje zgłoszony w niej przypadek Krzywdzenia Małoletnich, uzupełnia w zakresie dla niej przeznaczonym, analizuje je pod kątem aktualności oraz spełnienia przesłanek Krzywdzenia Małoletniego i w przypadku gdy opisany w Karcie Interwencji przypadek spełnia przesłanki Krzywdzenia Małoletniego, wypełnione Karty Interwencji przekazuje Zarządowi Medicina.
5. Zarząd Medicina po przeanalizowaniu sytuacji oraz działań dotychczas podjętych przez Personel Medicina, w porozumieniu z Działem Prawnym podejmuje decyzję o podjęciu ewentualnych dalszych czynności, tj. w szczególności o wszczęciu Procedury Niebieskie Karty, złożeniu Zawiadomienia o Podejrzeniu Popełnienia Przestępstwa, bądź wniosku o wgląd w sytuację rodziny.
VIII. Krzywdzenie ze strony personelu Medicina
1. W przypadku zauważenia przypadku Krzywdzenia Małoletniego przez personel Medicina, należy podjąć kroki interwencyjne zależne od zaistniałej sytuacji:
(i) gdy zachowanie było jednorazowe i o niewielkiej intensywności naruszenia dobra Małoletniego należy przeprowadzić rozmowę dyscyplinującą z pracownikiem lub współpracownikiem Szpitala;
(ii) gdy naruszenie dobra Małoletniego jest znaczne lub się powtarza, rekomenduje się podjęcie działań dopuszczalnych na gruncie Kodeksu pracy oraz innych przepisów regulujących stosunek umowny z osobą dokonującą naruszeń, w tym rozwiązanie stosunku prawnego z osobą, która dopuściła się naruszeń oraz, o ile to uzasadnione, podjęcie dalszych kroków prawnych, w tym zawiadomienie właściwych organów ścigania oraz właściwy samorząd zawodowy (jeśli dotyczy).
IX. Rejestr Interwencji
1. Zarząd Medicina prowadzi Rejestr Interwencji, w którym dokumentuje każdą przeprowadzoną interwencję.
2. Rejestr Interwencji zawiera:
- Imię i nazwisko Małoletniego;
- Datę podjęcia interwencji;
- Nazwę komórki organizacyjnej Medicina, w której została podjęta interwencja;
- Rodzaj podjętych działań;
- Datę, imię i nazwisko oraz podpis osoby przeprowadzającej interwencję.
X. Zasady bezpiecznych relacji dzieci-pacjenci a personel medyczny
W Medicina obowiązuje Kodeks bezpiecznych relacji Małoletnich z personelem Medicina. Kodeks bezpiecznych relacji Małoletnich z personelem Medicina stanowi integralną część Standardów Ochrony Małoletnich w Medicina.
XI. Zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych (typu tablet, laptop) na terenie Medicina
1. Pacjent ma prawo korzystać na terenie Medicina z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych, o ile korzystanie z ww. urządzeń nie zakłóca spokoju innych Pacjentów oraz korzystanie z ww. urządzeń nie wpływa negatywnie na proces diagnostyczno-terapeutyczny.
2. Pacjenci posiadają telefony komórkowe oraz inny sprzęt elektroniczny na własną odpowiedzialność i za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych.
3. Szpital nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie, zniszczenie, bądź kradzież sprzętu, o ile nie został on przekazany do depozytu Medicina zgodnie z odpowiednią procedurą.
XII. Monitoring Standardów Ochrony Małoletnich
1. Zarząd Spółki jest odpowiedzialny za realizację Polityki ochrony Małoletnich w Medicina.
2. Zarząd Spółki jest odpowiedzialny za monitorowanie realizacji Polityki, za reagowanie na sygnały naruszania Polityki oraz za proponowanie zmian w Polityce.
3. Zarząd Spółki przeprowadza co najmniej raz na 24 miesiące ocenę niniejszej Polityki w celu zapewnienia dostosowania jej do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami prawa. Wynik oceny utrwalany jest w raporcie.
4. Treść niniejszej Polityki w niniejszej wersji oraz w wersji skróconej i adresowanej do Małoletnich udostępniona zostaje na stronie internetowej Medicina oraz wywieszona w każdej z placówek Medicina.
5. Zarząd Spółki wprowadza do Polityki niezbędne zmiany i ogłasza personelowi nowe brzmienie Polityki.
XIII. Akty prawne mające zastosowanie do niniejszej Polityki
1. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 560);
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061);
3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 424 z późn. zm.);
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U. poz. 1870);
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 17 z późn. zm.);
6. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 37 z późn. zm.);
7. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 581);
8. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1781);
9. Konwencja Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, sporządzona w Lanzarote dnia 25 października 2007 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 608).
XIV. Wejście w życie Polityki oraz informowanie
1. Polityka wchodzi w życie w dniu 15 sierpnia 2024 roku we wszystkich jednostkach organizacyjnych Medicina.
2. Niniejsza Polityka udostępniona jest w wersji pełnej oraz w wersji skróconej, przeznaczonej dla Dzieci na stronie internetowej www.medicina.pl, oraz wywieszona w każdej placówce Medicina.
3. Personel Medicina potwierdza zapoznanie się z treścią niniejszej Polityki oraz z Kodeksem bezpiecznych relacji Małoletnich z personelem Medicina własnoręcznym podpisem.